noimage

Wózek, wózkowi nie równy.

Ostatnimi czasy coraz więcej klientów pyta mnie, o to jakie uprawnienia do jakich rodzajów wózków jezdniowych są potrzebne. Co prawda Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (link po kliknięciu) obowiązuje od 10 sierpnia 2018 r., jednak budzi ono wiele kontrowersji z powodu różnych interpretacji, niektórych jej zapisów.
Zanim odpowiemy na pytanie jaki rodzaj wózka jezdniowego wymaga jakich kwalifikacji musimy odpowiedzieć sobie na pytanie jakie są rodzaje wózków jezdniowych.
pierwszy podział to podział na wózki podnośnikowe oraz inne (podział zgodny wyżej cytowanym rozporządzeniem) lub podnośnikowe i unoszące (zgodnie z normą ISO 5053). Tym drugim podziałem będę się posługiwał, bo jest on według mnie bardziej klarowny.
  1. wózki podnośnikowe (podlegające dozorowi technicznemu), określone jako „wózek z przymocowaną platformą, widłami lub innymi urządzeniami do manipulowania ładunkami, przystosowany do podnoszenia ładunku spaletyzowanego lub niespaletyzowanego, na wysokość umożliwiającą składowanie i pobieranie ładunku, a także układanie w gniazdach i podejmowanie z gniazd”. Podnoszące ładunek na wysokość powyżej 30 cm, służące do podniesienia i spaletyzowania ładunku, oraz
  2. wózki unoszące (niepodlegające dozorowi technicznemu), określone jako „wózek z przymocowaną platformą lub widłami, dostosowany do podnoszenia ładunku jedynie na wysokość umożliwiającą jego transport”. Unoszące ładunek na wysokość do 30 cm*, służące do uniesienia i przewiezienia ładunku na tzw. wysokości transportowej
* Wysokość 30 cm nie została ściśle określona przepisami, ale wiąże się z wysokością, na której najbezpieczniej przewozi się  ładunki, na tzw. wysokości transportowej.

 

Drugi podział będzie również istotny ze względu na rodzaj kwalifikacji wymaganych bądź nie do obsługi wózków jezdniowych. Wózki jezdniowe z napędem silnikowym (spalinowym, elektrycznym i spalinowo-elektrycznym), oraz te które nie posiadają silnika, a są napędzane wyłącznie mięśniami operatora.
Najprościej będzie zacząć od tzw. paleciaków czyli wózków bezsilnikowych napędzanych jedynie mięśniami operatora. Są one w dwóch kategoriach:
podnośnikowe
unoszące
W związku z tym, iż rozporządzenie w sprawie bhp przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym mówi wyłącznie o wózkach z napędem silnikowym paleciaki nie podlegają rozporządzeniu i w związku z tym nie ma innych wymagań do ich obsługi niż instruktaż stanowiskowy w zakresie bhp. Instruktaż o tyle jest istotny iż przy obsłudze tych wózków również może dojść do wypadku.
Rodzaje wózków wymagających kwalifikacji o których mowa § 4. ust. 1. w/w rozporządzenia: Do obsługi wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia dopuszcza się osobę, która ukończyła 18 lat i posiada zaświadczenie kwalifikacyjne do obsługi wózków jezdniowych uzyskane na podstawie przepisów dotyczących trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych  (link po kliknięciu).
 Wzór wniosku można znaleźć na stronie Urzędu Dozoru Technicznego w kategorii kwalifikacje osób (link po kliknięciu). Jednak aby wiedzieć o jakie kwalifikacje będziemy się ubiegać trzeba wiedzieć jak UDT klasyfikuje te kwalifikacje:
  • wózek podnośnikowy czołowy (II WJO): wózek podnośnikowy, z przymocowanymi widłami (które można zastąpić innym urządzeniem), na którym umieszcza się ładunek spaletyzowany lub nie, w pozycji podpartej na przednich kołach i równoważony masą wózka.
 
  • wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym nie obejmujący ładunku (z masztem lub karetką wysuwaną) (II WJO): wózek podnośnikowy nie obejmujący ładunku z masztem wewnętrznym, który może przemieszczać ładunek, przez ruch masztu lub karetki z widłami.
Wózek z wysuwaną karetką
Wózek z wysuwanym masztem
  • wózek podnośnikowy z masztem wewnętrznym obejmujący ładunek (z masztem stałym) (III WJO): wózek podnośnikowy obejmujący ładunek ze stałym masztem wewnętrznym z widłami, które umieszczone są pomiędzy łapami ramy jezdnej, a środek ciężkości ładunku znajduje się zawsze w obrębie wieloboku stabilności.

 

  • wózek podnośnikowy widłowy z masztem wewnętrznym (II WJO): wózek podnośnikowy, w którym zęby wideł znajdują się ponad łapami ramy jezdnej.
  • wózek podnośnikowy platformowy z masztem wewnętrznym (II WJO): wózek podnośnikowy spiętrzający z platformą ładunkową znajdującą się ponad łapami ramy jezdnej.
  • wózek podnośnikowy z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem (I WJO): wózek podnośnikowy z platformą operatora, która może być podnoszona z ładunkiem w celu jego spiętrzania.
  • wózek podnośnikowy boczny (tylko z jednego boku) (II WJO): wózek podnośnikowy z masztem lub karetką z widłami, które mogą zostać wysuwane lub wciągane pomiędzy osiami i prostopadle do wzdłużnej osi wózka, co umożliwia odbieranie i podnoszenie ładunku w pozycji równoważnej w stosunku do jednego boku wózka oraz jego spiętrzanie i rozpiętrzanie obok wózka.
  • wózek podnośnikowy czołowy terenowy (I WJO) ze zmiennym wysięgnikiem: wózki kołowe zrównoważone przeznaczone przede wszystkim do działania w nie wyrównanym terenie naturalnym i zniekształconym terenie np. budowy.
  • wózek podnośnikowy czołowy boczny (obustronny) (II WJO): wózek podnośnikowy dostosowany do spiętrzania i odbierania ładunków z obu stron kierunku jazdy.
  • wózek podnośnikowy czołowo-boczny (II WJO): wózek podnośnikowy, dostosowany do spiętrzania i odbierania ładunków z przodu i z obu stron kierunku jazdy.
  • wózek podnośnikowy bramowy (II WJO): wózek podnośnikowy, w którym rama i element podnoszący obejmują ładunek w celu jego podniesienia, przemieszczenia i spiętrzenia.
  • wózek kompletacyjny (I WJO): wózek podnośnikowy z przymocowaną platformą operatora, która może być unoszona wraz z platformą lub widłami, umożliwiając operatorowi załadowania i rozładowania towarów z regału na podstawę ładunkową.

 

Przykłady wózków jezdnych nie będących wózkami jezdnymi podnośnikowymi, zgodnie z normą ISO 5053:
  • wózek unoszący widłowy prowadzony.
  • wózek naładowany platformowy (wózek ze stałą platformą).
 
  • wózek ciągnikowy.
  • wózek pchający.
  • wózek unoszący platformowy prowadzony.
  • wózek unoszący bramowy.

 

 

Jeśli mamy do czynienia z wózkiem jezdniowy z napędem silnikowym i nie jest to wózek podnoszący, to mamy do czynienia z zapisami § 4. ust. 2 Rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym: Do obsługi wózków jezdniowych, innych niż wymienione w ust. 1, dopuszcza się osobę, która:
  1. ukończyła 18 lat i posiada zaświadczenie ukończenia odpowiedniego szkolenia potwierdzającego nabyte umiejętności w oparciu o programy opracowane lub zatwierdzone przez Urząd Dozoru Technicznego lub
  2. posiada dokumenty stwierdzające uprawnienie do kierowania pojazdami silnikowymi lub zespołami składającymi się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy uzyskane na podstawie przepisów w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami, lub
  3. spełnia warunki, o których mowa w ust. 1.

Ad. 1 szkolenie o których mowa mają prawo na chwilę obecną prowadzić tylko firmy znajdujące się na liście opublikowanej na stronach UDT (link po kliknięciu). Oczywiście nie jest to lista zamknięta.

Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. jedną z możliwości potwierdzenia kwalifikacji do obsługi wózków innych niż wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia jest uzyskanie zaświadczenia ukończenia odpowiedniego szkolenia potwierdzającego nabyte umiejętności w oparciu o programy opracowane lub zatwierdzone przez Urząd Dozoru Technicznego.
W związku z powyższym istnieje możliwość:
  • Udostępnienia opracowanego przez Urząd Dozoru Technicznego programu szkolenia.
  • Zatwierdzenia przez Urząd Dozoru Technicznego opracowanego przez wnioskodawcę programu szkolenia.
Więcej informacji na temat uzyskania programu lub zatwierdzenia programu szkolenia można uzyskać na stronach UDT (link po kliknięciu).
Nie jest konieczne kończenie kursu zdaniem egzaminu przed komisją z UDT i nabywanie kwalifikacji w kategorii III WJO, ale oczywiście można.
Ad. 2 nie jest jednak konieczne kończenie kursu, o którym mowa w pkt nr 1 jeśli operator takiego wózka posiada prawo jazdy, w zasadzie nie ma mowy o jakiejś konkretnej kategorii, więc po prostu trzeba posiadać prawo jazdy.
Ad. 3 posiadając kwalifikacje w grupie „wózki jezdniowe podnośnikowe” również można innymi wózkami jezdnymi kierować.
Jeszcze jedną istotną kwestią dotyczącą kwalifikacji w obecnie obowiązującym rozporządzeniu są czasookresy warunkujące ważność „starych kwalifikacji”. Uszczegółowienie tego znajdziemy w § 18. obecnego rozporządzenia: Imienne zezwolenia, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. poz. 650 oraz z 2003 r. poz. 603):
1) wystawione do dnia 31 grudnia 2004 r. zachowują ważność nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2019 r.;
2) wystawione do dnia 31 grudnia 2014 r. zachowują ważność nie dłużej niż do 31 grudnia 2020 r.;
3) wystawione od dnia 1 stycznia 2015 r. zachowują ważność nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2021 r.
Dla przypomnienia imienne zezwolenie wydane przez pracodawcę razem z posiadaniem ukończonego szkolenia na programie tzw. Mysłowickim jest jeszcze ważne pod jednym warunkiem iż posiadacz szkolenia nadal pracuje u tego pracodawcy, który wydał zezwolenie. Imienne zezwolenie jest ważne wyłącznie u pracodawcy, który wydał zezwolenie i traci swą moc w dwóch przypadkach utraty czasookresu zgodnie z tym co powyżej lub zwolnienia z pracy u pracodawcy, który wydał zezwolenie. Wydawanie imiennego zezwolenia po 10 sierpnia 2018 r. przez pracodawcę nie ma już mocy prawnej. Operator wózka jezdnego zmieniając obecnie pracę musi posiadać kwalifikacje potwierdzone zdaniem egzaminu przed komisją z UDT, jeśli u innego pracodawcy chce podjąć pracę jako operator/kierowca wózka jezdniowego. Innej możliwości prawnej w obecnej chwili nie ma.
Podsumowanie:
Wózki jezdne o napędzie silnikowym podnośnikowe – wymagają uzyskania kwalifikacji (zdania egzaminu przed  komisją z UDT)

 

 

 
Wózki jezdne o napędzie silnikowym unoszące i transportowe  nie wymagają zdobycia kwalifikacji, o ile operator posiada kwalifikacje do jazdy pojazdami silnikowymi lub ukończył stosowne szkolenie.
Wózki jezdne bezsilnikowe nie wymagają zdobycia kwalifikacji.

 

19 komentarzy

Skomentuj Klaudia Anuluj pisanie odpowiedzi

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.